کشتی‌گیرها ریش‌سفید محل بودند

موهای سپیدش از عمر بلند و البته پرثمرش گواهی می‌دهد. کشتی‌گیر سابق و پیش‌کسوت حال حاضر کشتی آزاد، عمری است که با تشک کشتی خو گرفته است؛ سال‌ها به‌عنوان کشتی‌گیر فعالیت کرده است و حالا در کسوت داوری به کار مشغول است.

او وﻗﺘﯽ در ﮐﻮدﮐﯽ بسکتبال ﺑﺎزی ﻣﯽﮐﺮد، اﺻﻼ ﺑﻪ ذﻫﻨﺶ ﺧﻄﻮر ﻧﻤﯽﮐﺮد که دﺳﺖ روزﮔﺎر او را ﺑﻪ‌ﺳﻤﺖ رﺷﺘﻪ کشتی، آن ﻫﻢ در ﺳﻄﺢ ﺣﺮﻓﻪای و داوری ﺑﮑﺸﺎند اما او ﺳﺎل‌ﻫﺎﺳﺖ به روی تشک کشتی می‌آید و مسابقات آموزشگاه‌های کشور را داوری و گویندگی می‌کند.

«ابراهیم صدری» ﻛﺸﺘﯽﮔﯿﺮی اﺳﺖ ﻛﻪ اﻓﺘﺨﺎرات ﺑﺴﯿﺎری در ﻛﺎرﻧﺎﻣﻪ ﺧﻮد دارد و ﻣﺎﯾﻪ ﻣﺒﺎﻫﺎت اﻫﺎﻟﯽ ﻣﺤﻠﻪ است. او ﻣﺘولد ۱۳۲۸ در بجنورد اﺳﺖ و از ﺳﺎل ۴۵ ﻛﺸﺘﯽ را ﺷﺮوع ﻛﺮده و بعد از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه در رشته تربیت‌بدنی، ساکن مشهد شده است.

قرارمان با استاد صدری در خانه کشتی هماهنگ می‌شود تا با او در فرصتی که به‌دست آمده است، درمورد سال‌های حضورش در عرصه داوری کشتی گفت‌وگو کنیم. وی از علاقه و حضور خود در این رشته ورزشی این‌گونه می‌گوید: از ده،دوازده‌سالگی به ورزش‌ کردن علاقه‌مند بودم و از همین‌رو بسکتبال بازی می‌کردم و با تمرین زیاد توانسته بودم جزو تیم شهرستان بجنورد شوم، اما دو سال بعد با تشویق‌های صفارزاده به رشته کشتی آزاد گرایش پیدا کردم؛ چون آن زمان در شهرستان‌ها اقبال بیشتر به‌سمت ورزش کشتی بود و پدرم نیز کشتی می‌گرفت، تااینکه جزو تیم کشتی شهرستان بجنورد شدم.

با راهیابی به مسابقات آموزشگاه‌ها، در طبس مقام سوم را کسب کردم و سال بعد که این مسابقات در درگز برگزار شد، نیز مقام دوم را به‌دست آوردم.

دوست داشتم دام‌پزشک شوم

صدری از علاقه خود به ادامه تحصیل این‌گونه می‌گوید: دوست داشتم دام‌پزشک شوم؛ به همین خاطر برای ادامه تحصیل به تهران سفر کردم و در رشته دامپروری قبول شدم که نرفتم. ازطرفی علاقه زیادی به ورزش داشتم و سال‌ها بود که کشتی می‌گرفتم، اما دانشسرای تهران برای تحصیل، شرایط سختی داشت و افراد کمی را پذیرش می‌کرد و من توانستم جزو پنج نفر اولی شوم که سال ۵۱ وارد این دانشگاه شدند.

بعد از فراغت از تحصیل از من سوال شد که در کدام شهر می‌خواهی مشغول به کار شوی و من مشهد را انتخاب کردم، حتی به من پیشنهاد داده شد که رئیس تربیت‌بدنی شهرستان بجنورد شوم که قبول نکردم، بنابراین در سال ۵۵ با مدرک کارشناسی تربیت‌بدنی در ناحیه یک مشهد، مدرسه جلیل نصیرزاده، محله عشرت‌آباد به‌عنوان دبیر تربیت‌بدنی با حقوق ۲ هزارو ۷۰۰ تومان مشغول به کار شدم.

وی در طول  خدمت خود در آموزش‌وپرورش مشهد، ۱۰ سال مسئول انجمن کشتی، ۱۵ سال مسئول انجمن هندبال و ۲۰ سال مسئول انجمن ورزش‌های بومی و محلی ناحیه یک مشهد بوده است، اما ازآنجا‌که به‌صورت حرفه‌ای در کشتی فعالیت می‌کرده است، بعد از اتمام کار در مدرسه، عصر‌ها در باشگاه برای دانش‌آموزانی که علاقه‌مند به کشتی بودند، کلاس آموزشی برگزار می‌کرده است.

«علاقه بسیار من به کشتی باعث شد که به‌سمت داوری این مسابقات کشیده شوم. سال ۵۱ مدرک داوری خود را از استاد موحد، مشایخی و بقایی دریافت کردم و هر دو سال برای تمدید مدرک، امتحان دادم. درس‌های زیادی را از استاد موحد آموختم. منش پهلوانی و مردانگی در زمین و اینکه حتی یک روز زودتر از او وارد کلاس نشدیم. درحقیقت معلمی را از ایشان یاد گرفتم و خود را مدیون ایشان می‌دانم.»

صدری که سابقه داوری در سایر رشته‌های ورزشی را هم دارد، می‌گوید: علاقه من بیشتر به داوری بود؛ برای همین هم به‌سراغ تعلیم در آموزشگاه‌ها رفتم و در مسابقات آموزشگاه‌ها، داور رشته‌های مختلف ورزشی بودم؛ از داوری هندبال و فوتبال گرفته تا بسکتبال و... حتی داور آسیایی بازی‌های دوومیدانی بودم، اما در کشور، ۱۰ سال داور مسابقات کشتی بودم؛ چون رشته تخصصی خودم بود.

وی هرچند تا درجه ممتاز ملی در داوری پیش رفته و در جام تختی داوری کرده است، به‌دلیل اینکه نتوانسته است هزینه سفر به مصر را تامین کند، مدرک داوری بین‌المللی کشتی را دریافت نکرده است. او درباره وضعیت داوری کنونی کشتی در استان می‌گوید: وضعیت داوری مشهد مثل قدیم نیست. در گذشته ۱۲ داور بین‌المللی از استان داشتیم که امروز ۴ نفر شده‌اند و ۳ داور نمونه نیز داریم.

تنها گوینده مسابقات کشتی رامسر

صدری که گوینده مسابقات کُشتی کِشوری است، از علاقه خود به گویندگی مسابقات این‌گونه برایمان می‌گوید: همیشه گویندگی مسابقات، جذابیت خاصی برای من داشت تااینکه نمازیان، رئیس انجمن کشتی ایران و دارنده سوت طلایی که مسئول آموزشگاه‌های کشور هم بود، به من گفت صدای خوبی برای گویندگی داری و به‌خاطر تُن صدایم پیشنهاد داد که گویندگی مسابقاتِ آموزشگاه‌ها را به‌عهده بگیرم و از سال ۶۵ تا ۷۰ مسابقات آموزشگاه‌ها در رامسر برگزار می‌شد که من تنها گوینده این مسابقات بودم و هم‌زمان پنج تشک کشتی را گویندگی می‌کردم.

صدری که روزگاری در وزن ۷۵ کیلو کشتی می‌گرفته، درباره مسابقاتی که داده است، این‌گونه می‌گوید: بسیاری از مردم، کشتی‌گیران را با گوش شکسته می‌شناسند و این شناسنامه یک کشتی‌گیر است و من  هم در مسابقات آموزشگاه‌ها در طبس بود که گوشم شکست. از کشتی‌گیرانی که با آن‌ها مسابقه دادم و به‌خوبی در ذهنم باقی مانده‌اند، کاظم غلامی و پدر امیررضا و رسول خادم است.

کشتی خراسان از دهه ۷۰ افت کرد

او در ادامه از جایگاه کشتی در خراسان برایمان می‌گوید. اینکه در گذشته کشتی گیر‌ها تا چه میزان تعصب داشتند و همیشه کشتی خراسان در کشور زبانزد بوده است. وی یادآوری می‌کند: هر وقت به مسابقات می‌رفتیم، می‌گفتند خراسانی‌ها، تیم روس‌ها آمده‌اند، اما از دهه ۷۰ به بعد خیلی پس‌رفت کردیم و دلیل آن هم به‌نظر من، ارتباط نداشتن مربیان با یکدیگر است و اینکه هر مربی الگوی خود را ارائه می‌دهد. در گذشته یک سرمربی بود و همه تابع او بودند، اما امروز کسی تابع دیگری نمی‌شود و مربی‌ها یکدیگر را قبول ندارند.

منش پهلوانانه

وقتی صحبت از منش پهلوانانه می‌شود، صدری به الگوی تمام کشتی‌گیران اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد: امروز کمترکسی است که با نام و مرام جهان‌پهلوان غلامرضا تختی بیگانه باشد و روایتی از مردانگی و جوانمردی او نشنیده باشد.

آنچه جهان‌پهلوان را تا به امروز جاودانه کرده است، نه‌تنها افتخارات ارزشمند و بزرگش در عرصه کشتی ایران و جهان است، بلکه مرام و منش پهلوانی‌اش بوده که باعث شده است نامش در تاروپود تاریخ ایران‌زمین گره بخورد. معتقدم که این منش پهلوانانه از همان تشک و احترامی می‌آید که به بزرگ‌ترها و پیش‌کسوت‌ها گذاشته می‌شود.

منزل صدری در محله جانباز است و هم‌محله‌ای‌ها وی را پیش‌کسوت کشتی می‌شناسند و آن‌طور که خودش می‌گوید، هر زمان همسایه‌ها کاری داشته باشند، به وی مراجعه می‌کنند. او در توضیح بیشتر می‌گوید: کشتی یک ورزش سنتی و بومی است و نگاه بیشتر مردم به کشتی‌گیران، بازگوکننده صفاتی مانند مردانگی، سخاوت و اخوت است و از قدیم به پهلوانان احترام خاصی گذاشته می‌شده است، به‌طوری‌که هر کجا نیاز به ریش‌سفیدی در محل بود، از کشتی‌گیرها کمک می‌خواستند. 

کشتی؛ عشق بی‌نان

کشتی رشته‌‌ای ورزشی‌ است که در آن پول نیست و هر کس واردش می‌شود، با عشق به این ورزش، کارش را شروع می‌کند و هنوز هم نوجوانان بسیاری هستند که به این ورزش علاقه دارند و می‌خواهند به‌صورت حرفه‌ای آن را ادامه دهند.

ازطرفی کشتی ورزش سختی است و کمترکسی می‌تواند در این رشته ورزشی بماند و رقابت کند و توصیه من به کسانی که می‌خواهند وارد گود شوند، این است که در ابتدا نواقص خود را بشناسند و با مربی تمرین کنند. کشتی علاوه‌بر اینکه به علاقه نیاز دارد، به استعداد و حمایت مالی هم نیازمند است.

به‌نظرم این سه ضلع یک مثلث برای موفقیت یک کشتی‌گیر است. کشتی، ورزش سنگینی است، به‌طوری‌که می‌توان آن را جنگ تن‌به‌تن نامید که فرد قدرت خودش را در آن به نمایش می‌گذارد. کشتی‌گیران بسیاری بودند که به این رشته ورزشی علاقه داشتند اما استعداد نداشتند و خیلی زود این ورزش را کنار گذاشتند.

خانواده ورزشی

حضور در مسابقات و اعزام به شهرستان‌ها برای داوری و گویندگی، باعث دوری از خانواده‌ام می‌شد، اما ازآنجاکه همسرم نیز مربی ورزش است، به‌خوبی با من همراهی می‌کرد. فعالیت من و همسرم در ورزش باعث شده است که امروز دخترم، هندبالیست و پسرم، بسکتبالیست و عضو تیم خراسان شود.

آرزویم، بازگشت افتخارات کشتی به خراسان است

آرزوی من این است که افتخارات قدیم به خراسان بازگردد؛ چون درحال‌حاضر دهمین استان کشور در رتبه‌بندی کشتی هستیم و این اصلا خوب نیست؛ البته در کشتی فرنگی توانسته‌ایم بهتر از آزاد کار
کنیم.

- به نظر شما ویژگی یک کشتی‌گیر چیست؟

بازی جوانمردانه، منش و اخلاق پهلوانانه، احترام به مربی و پیش‌کسوت.

- نخستین‌باری که کشتی گرفتید، چه سالی و در چه مسابقاتی بود؟

سال ۱۳۴۸ در مسابقات آموزشگاه‌های بجنورد به روی تشک کشتی رفتم و توانستم حریفان خود را شکست داده، مقام اول مسابقات را کسب کنم و سپس به مسابقات طبس اعزام شوم.

- نخستین‌باری که مسابقات کشتی را داوری کردید، چند سال داشتید؟

نخستین داوری من به زمانی بازمی‌گردد که دانشجوی رشته تربیت‌بدنی در دانشسرای تهران بودم و ۲۳ سال داشتم. آن زمان مدرک درجه ۳ داوری کشتی را داشتم که با لباس سفید به‌عنوان قاضی، تشک مسابقه دانشسرای عالی تهران را که برای دانشجویان برگزار می‌شد، داوری کردم.

- جنجالی‌ترین مسابقه کشتی که داوری کرده‌اید را به خاطر دارید؟

بله، سال ۱۳۶۸ مسابقات جام تختی در سالن شهید بهشتی مشهد برگزار می‌شد. من مسابقه بین تیم‌های خراسان و کرج در رشته کشتی آزاد را داوری کردم که بازی بسیار حساسی بود.

- آیا اشتباه داوری در کشتی هم وجود دارد؟

داوری در تمام رشته‌های ورزشی، کار بسیار حساس و دشواری است و نیاز به دقت زیادی دارد و همان‌‌گونه که ممکن است داور در سایر رشته‌های ورزشی اشتباه کند، این اشتباهات در کشتی نیز وجود دارد و دور از ذهن نیست.

- شما هم  اشتباه داوری داشته‌اید؟

بله، ممکن بوده است من به یک کشتی‌گیر سه امتیاز داده باشم، درصورتی‌که دیگر داورِ مسابقه این امتیاز را قبول نداشته و اشتباهی رخ داده است.

- در گذشته که ویدئوچک وجود نداشت، چگونه اشتباهات داوری را رصد می‌کردند؟

آن زمان به‌جز سه داوری که مسابقه را قضاوت می‌کردند، یک نفر نیز به‌عنوان سرپرست فنی بر تشک نظارت می‌کرد و درصورت اعتراض کشتی‌گیر یا مربی او، چهار داور جمع می‌شدند و اعتراض را بررسی می‌کردند.

- دلیل اینکه فرزندان شما ورزش کشتی را رشته اصلیِ ورزشی خود انتخاب نکردند، چه بود؟

پسرم رشته بسکتبال را انتخاب کرد؛ چون یک ورزش گروهی و اجتماعی است و در زمان تحصیلش بیشتر می‌توانست در این رشته ورزشی فعالیت کند. امروز نیز علاقه و تمرین او در بسکتبال به‌حدی بوده است که عضو تیم خراسان است.

- نام جهان ‌پهلوان تختی برای شما یادآور چیست؟

تختی نابغه کشتی بود. از بُعد فنی و از نظر اخلاق، زبانزد عام و خاص بود. دیگر مثل مرحوم تختی در کشتی نخواهیم داشت.